- ηλιάς
- I
(9ος αι. π.Χ. – από το εβραϊκό Ελιγιάχου= ο Γιαχβέ είναι ο Θεός μου). Βιβλικό πρόσωπο, Ιουδαίος προφήτης. Ο H., ο οποίος έζησε στα χρόνια του βασιλιά Αχαάβ, όταν η ειδωλολατρία είχε εξαπλωθεί στο Ισραήλ με την επιρροή της φοινικικής καταγωγής βασίλισσας Ιεζάβελ, προκάλεσε μία δημόσια απόδειξη για την ύπαρξη του αληθινού Θεού και των ειδώλων. Με αυτήν κατατρόπωσε τους ψευδοπροφήτες του Βάαλ, βάζοντας τέλος στην ανομβρία που είχε στείλει ο Θεός για να τιμωρήσει τον λαό του. Προφήτης και θαυματουργός –έτσι τον αναφέρει και το Κοράνι– ο Η. παρέμεινε σε κάθε στιγμή της ζωής του πιστός στην αποστολή που του εμπιστεύτηκε ο Θεός, να αποκαταστήσει δηλαδή τη λατρεία του στο Ισραήλ. Σύμφωνα με μια παλαιότατη παράδοση, αναλήφθηκε στους ουρανούς πάνω σε πύρινο άρμα.Ο Η. υπήρξε μία σημαντική μορφή όχι μόνο για τους Εβραίους αλλά και για τους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους. Σύμφωνα με την προφητεία του Μαλαχία, o προφήτης Η. ήταν ο πρόδρομος του Μεσσία και ο ίδιος ο Χριστός αναγνώριζε στον Ιωάννη τον Βαπτιστή τον αναμενόμενο να έρθει Η. (Ματθ. ιζ’, 10-13). Για τους Ιουδαίους ο Η. εξακολουθεί να ζει και να είναι παρών· είναι ο περισσότερο αγαπητός προστάτης του Ισραήλ.II
«Ο Ηλίας κατατροπώνει τους προφήτες του Βάαλ», πίνακας του Ντομένικο Φέτι(Hampton Court, Συλλογή Ελισάβετ B’).
Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.1. Ο μάρτυς. Καταγόταν από την Αίγυπτο. Τον συνέλαβαν στην πόλη Ασκάλωνα, όπου τον φυλάκισαν. Μαζί του φυλακίστηκε o Άρης, o οποίος μαρτύρησε στη φωτιά και ο Πρόβος (ή Πρόμος). Η μνήμη του τιμάται στις 19 Δεκεμβρίου.2. Ο μάρτυς. Αιγύπτιος στην καταγωγή, μαρτύρησε με αποκεφαλισμό στην Καισάρεια της Παλαιστίνης επί Διοκλητιανού (284-305). Μαζί του μαρτύρησαν οι συμπατριώτες του Δανιήλ Ησαΐας, Ιερεμίας και Σαμουήλ. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Φεβρουαρίου.3. Ο νεομάρτυς. Καταγόταν από το Κρυονέρι Τραπεζούντας. Πέθανε με μαρτυρικό τρόπο στον Μόλο Τραπεζούντας το 1749. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Φεβρουαρίου.4. Ο νεομάρτυς, ο Αρδούνης. Μαρτύρησε στην Καλαμάτα το 1636. Η μνήμη του τιμάται στις 31 Ιανουαρίου.5. Ο Θεσβίτης. Η μνήμη του τιμάται στις 20 Ιουλίου. Τιμάται και από τη Δυτ. Καθολική Εκκλησία.6. Ηλιού. Όσιος o θαυματουργός. Η μνήμη του τιμάται στις 12 Ιανουαρίου.7. O όσιος. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Νοεμβρίου.IIIΠεδινός οικισμός (υψόμ. 100 μ., 97 κάτ.) του νομού Καρδίτσης. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Φύλλου.* * *ἡλιάς, ἡ (Α) (μτγν. θηλ. τού επίθ. ηλιακός) [ήλιος]1. η ηλιακή («ἡλιὰς ἀκτίς»)2. στον πληθ. αἱ Ἡλιάδεςοι αδελφές τού Φαέθοντος που από τη λύπη τους για τον θάνατο τού αδελφού τους μεταμορφώθηκαν σε αιγείρους, δηλ. σε ψηλές λεύκες3. η αφιερωμένη στον ήλιο («τῆς ἡλιάδος ἁψόμενοι Ῥόδου» — αφού προσεγγίσατε τη Ρόδο,την αφιερωμένη στον ήλιο, Λουκιαν.)4. (κατά τον Ησύχ.) «ἡλιάδεςαἱ κατάχρυσοι κλῑναι».
Dictionary of Greek. 2013.